NaughtyCat

แนะนำคุณเถียนช่วยพาแมวไปพบสัตวแพทย์ด่วนเลยนะครับ ตามปกติแล้ว หากปัสสาวะไม่ออกแค่วันเดียว ตัวกระเพาะปัสสาวะก็จะเป่งได้ครับ ผลที่ตามมาก็คือตัวผนังกระเพาะปัสสาวะจะบางลง และมีเลือดออกในกระเพาะปัสสาวะ เลือดที่ว่านี้ยิ่งเป็นตัวการทำให้ท่อปัสสาวะอุดตันด้วยครับ

สิ่งแรกที่ควรทำก่อนเลย คือการพยายามนำปัสสาวะออกให้ได้ก่อนครับ ควบคู่กับการรักษาตามอาการอื่นๆ พออาการดีขึ้นมาแล้ว ค่อยตรวจวินิจฉัย หาสาเหตุกันต่อไปครับ ว่าเกิดเนื่องจาก มีการอุดตันของน้ำเชื้อ, มีการติดเชื้อ หรือเรื่องนิ่วครับ

โรงพยาบาลสัตว์ที่เปิด 24 ชั่วโมงก็มีหลายที่นะครับ อย่างโรงพยาบาลสัตว์ตามสถาบันการศึกษา เช่น โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (02-218-9752) หรือ โรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน (02-942-8756-9) รวมไปจนถึงโรงพยาบาลสัตว์เอกชนอื่นๆ ครับ

สำหรับกรณีของน้องจ้อยนั้น หากมองในขั้นตอนการรักษา ก็ถือว่าค่อนข้างเป็นไปตามตำราแล้วนะครับ ปัญหาการที่ปัสสาวะไม่ออก วิธีการแก้ไขก็คือการสอดท่อ (แล้วเย็บเข้ากับผิวหนัง) เพื่อให้ระบายเอาปัสสาวะออกมา ซึ่งหากไม่ทำเช่นนี้ ของเสีย (ปัสสาวะ) จะขังอยู่ในร่างกาย กระเพาะปัสสาวะจะเป่ง (อาจแตกได้ในที่สุด) หรือหากเป็นปัญหาเรื้อรัง ก็อาจทำให้มีของเสียอยู่ในร่างกาย ทำให้ไตวายตามมาได้ครับ ขั้นตอนตรงนี้ ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของคุณหมอเองครับ ว่าจะพิจารณาวางยาซึม/สลบหรือไม่ การวางยาข้อดีก็คือแมวไม่เจ็บ แต่ก็ต้องดูสภาพของแมวด้วยว่าสามารถวางยาได้หรือไม่ครับ หากมีความเสี่ยงในการวางยา (อาจวางยาไปแล้วไม่ฟื้น) ก็คงจำเป็นจะต้องดำเนินตามขั้นตอนแบบไม่วางยาครับ

ในส่วนของยาเม็ด ผมเข้าใจว่าคุณหมอน่าจะให้ “ยาขยายท่อทางเดินปัสสาวะ” เพื่อให้ปัสสาวะได้สะดวกยิ่งขึ้น ร่วมกับ “ยาปฏิชีวนะ” เพื่อรักษาการติดเชื้อ อันเกิดจากการที่คาท่อสวนปัสสาวะทิ้งไว้ครับ ยาทั้งสองตัวนี้ หากเป็นไปได้ ก็ควรพยายามป้อนให้ได้ตามที่คุณหมอระบุไว้ครับ หากป้อนลำบากจริงๆ อาจต้องยอมพาไปให้คุณหมอฉีดยาแทน ดีกว่าการที่จะไม่ได้รับยา ซึ่งจะทำให้อาการกลับมากขึ้นครับ

สำหรับการตรวจนิ่วด้วยการคลำผ่านทางหน้าท้อง อันนี้ผมไม่ค่อยจะเห็นด้วยสักเท่าไหร่ครับ วิธีการตรวจนิ่วนั้นควรจะตรวจจากปัสสาวะดีที่สุดครับ หากนิ่วไม่ได้มีขนาดใหญ่ (จนสามารถคลำได้) แต่เป็นตะกอนเล็กๆ แบบนี้จะมีโอกาสผิดพลาดค่อนข้างสูงครับ (คือจริงๆ อาจเป็นนิ่ว แต่คลำตรวจไม่พบครับ) และหากตรวจพบว่าเป็นนิ่ว ก็ต้องคุยกันอีกยาวเลยครับ เพราะเจ้าของจะต้องเข้าใจถึงสาเหตุ จึงจะสามารถวางแนวทางการรักษาได้ถูกต้องครับ

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของโรคระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมวก็มีอยู่หลักๆ 3 ประการครับ

1.อาหาร
ระดับแร่ธาตุบางชนิดที่สูงเกินไปในอาหาร จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลึกนิ่วในปัสสาวะ เช่น แมกนีเซียม และฟอสฟอรัส เป็นส่วนประกอบสำคัญใน “นิ่วสตรูไวท์” ซึ่งเป็นนิ่วชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด ดังนั้นสิ่งสำคัญ คือ การควบคุมระดับของแร่ธาตุเหล่านี้ในอาหารแมวให้มีระดับต่ำ

อาหารแมวมีอิทธิพลในการก่อให้เกิดความเป็นกรดในปัสสาวะ นิ่วชนิดสตรูไวท์มักจะก่อตัวในปัสสาวะที่มีสภาวะเป็นด่าง และนิ่วชนิดอื่นๆ เช่น “นิ่วแคลเซียมออกซาเลต” มักจะก่อตัวในปัสสาวะที่เป็นกรด ดังนั้นการให้อาหารที่ทำให้ปัสสาวะมีความเป็นกรด-ด่าง ที่เหมาะสมจะช่วยป้องกันการเกิดนิ่ว

สรุปปัจจัยในข้อนี้ครับ ให้เข้าใจง่ายๆ นิ่วมีทั้งแบบในสภาวะเป็นกรด และเป็นด่าง ควรให้อาหารที่เหมาะสมกับนิ่วชนิดนั้นๆ ครับ ถ้าให้ไม่ถูกต้อง ก็ยังเป็นอยู่แบบนั้นครับ

2.สภาพแวดล้อมภายในบ้าน
การขาดออกกำลังกาย การถูกกักขัง หรือแม้แต่ถาดปัสสาวะสกปรก ก็จะทำให้แมวปัสสาวะน้อยลงครับ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการก่อตัวของนิ่วได้ครับ หรือในกรณีที่ชามน้ำมีขนาดเล็กเกินไป มีน้ำไม่เต็ม น้ำไม่สะอาด หรืออยู่ใกล้บริเวณที่มีเสียงดัง จะทำให้แมวกินน้ำน้อยลง ปัสสาวะก็จะน้อยลงตามครับ พอปัสสาวะน้อยลง ก็จะข้นครับ พอปัสสาวะข้นร่วมกับแบคทีเรีย ก็อาจไปอุดตันท่อปัสสาวะได้ครับ (กรณีแบบนี้ไม่ใช่นิ่วนะครับ)

3.สภาพร่างกาย
แมวที่มีน้ำหนักเกิน หรือเป็นโรคอ้วน จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างครับ แมวบางตัวอ้วนมาก ไม่ชอบจะออกกำลังกาย เวลากินข้าวยังแทบจะนอน เวลาปวดปัสสาวะ แทนที่จะไปทำธุระ กลับอั้นไว้แบบนั้น ทิ้งไว้นานๆ ก็เป็นโรคทางเดินปัสาวะได้ง่ายครับ

จะเห็นได้ว่าแนวทางการรักษานั้น อยู่ที่ความเข้าใจที่ตรงกัน ระหว่างเจ้าของและคุณหมอที่ดูแลอยู่ครับ หาสาเหตุและรักษาไปด้วยกัน จึงจะได้ผลการรักษาที่ดีที่สุดครับ เรื่องค่าใช้จ่าย ผมเข้าใจว่า ส่วนหนึ่งอยู่ที่อาหารในการรักษาครับ ไม่ว่าจะเป็นอาหารสำหรับสลายนิ่วก็ดี อาหารสำหรับควบคุม (การเกิดนิ่วใหม่) ก็ดี ล้วนแต่เป็นอาหารที่ต้องสั่งนำเข้ามาแทบทั้งสิ้นครับ แต่ผมแนะนำให้ลองปรึกษากับคุณหมอดูว่า มีทางเลือกอื่นไหม เช่นการให้อาหารปรุงเอง แบบที่ควบคุมแร่ธาตุ (แต่เจ้าของอาจยุ่งยากในการควบคุม/คำนวณสารอาหารต่างๆ) น่าจะพอช่วยเรื่องค่าใช้จ่ายได้ครับ

ป.ล. แถมท้ายกับข้อมูลที่ว่า “ท่อปัสสาวะตีบตันเกิดเนื่องจากการทำหมัน” อันนี้ไม่น่าจะถูกต้องครับ การผ่าตัดทำหมันแมวตัวผู้ ตามปกติแล้วคุณหมอจะผ่าตรงถุงอัณฑะเลยครับ ซึ่งจะแค่เอาลูกอัณฑะออกไป ไม่ได้ยุ่งกับท่อทางเดินปัสสาวะแต่อย่างใด จากประสบการณ์การทำงานมา ไม่ว่าแมวนั้นจะทำหมันหรือไม่ ก็มีความเสี่ยงในการเป็นโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างได้พอๆ กันครับ

สวัสดีครับ

ในกรณีของน้องแมว “หลง” นั้น ตามที่คุณหมอวินิจฉัยว่าเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรัง คำถามคงต้องย้อนกลับไปที่ “สาเหตุ” ครับ ว่าทำไมถึงเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

=========

การผ่าตัดแปลงเพศ อันนั้นสามารถทำได้ครับ ซึ่งคงต้องบอกก่อนว่า เป็นการรักษาที่ปลายเหตุมากกว่าครับ การผ่าตัดดังกล่าวอาจมองได้หลายแง่

หากมองถึง “การขยายท่อ” คำนี้อาจจะงงๆ นิดนึงครับ เพราะเราไม่ได้ขยายท่อทางเดินปัสสาวะจริงๆ ยกตัวอย่างเปรียบเทียบท่อทางเดินปัสสาวะกับหลอดกาแฟครับ หากหลอดกาแฟมันตีบ สิ่งที่เราทำได้ก็คือบีบหรือเป่าลมเข้าไปให้มันคืนรูปเหมือนเดิม แต่ไม่สามารถทำให้หลอดกาแฟมีรูใหญ่ขึ้นครับ

ดังนั้นคำว่า “ขยายท่อ” ในที่นี้ อาจมีความหมายที่ไม่ตรงกับความเป็นจริงสักเท่าไหร่ครับ

คราวนี้ ผมขออธิบายถึงการผ่าตัดแปลงเพศนะครับ
การผ่าตัดแปลงเพศคือการที่เราทำให้ท่อทางเดินปัสสาวะ “สั้นลง”

ลองนึกภาพตามนะครับ ปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะ ต้องผ่านท่อทางเดินปัสสาวะขนาดยาวที่ทอดไปตามอวัยวะเพศผู้ แล้วค่อยปล่อยออกมา

คราวนี้ลองนึกภาพอีกแบบครับ ปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะ ผ่านท่อทางเดินปัสสาวะขนาดสั้น แล้วปล่อยออกมา (ไม่มีท่อทางเดินปัสสาวะตรงอวัยวะเพศ)

เห็นไหมครับ ปัสสาวะเคลื่อนที่ “สั้นลง” แต่ท่อยังขนาดเท่าเดิม

การที่ “สั้นลง” มันดียังไง อยากแนะนำให้ลองทดสอบแบบนี้ครับ ลองเอาหลอดกาแฟมา 2 หลอด อันนึงตัดให้เหลือ 1/4 หรือ 1/3 จากนั้นลองดูดน้ำอัดลมดูครับ แล้วดูว่าอันไหนต้องออกแรงมากกว่า

คำตอบอยู่ตรงนี้ครับ การที่ท่อทางเดินปัสสาวะสั้นลง ทำให้ “โอกาส” การเกิดตะกอนน้อยกว่า ปัสสาวะเดินทางแค่ช่วงสั้นๆ ก็ออกนอกร่างกายไปเลย แถมแรงดันยังดีอีกด้วยครับ พอปัสสาวะไหลดี ตัวกระเพาะปัสสาวะก็จะดีตามไปด้วยครับ

=========

หวังว่าคำตอบในเรื่องการผ่าตัดแปลงเพศพอจะตอบข้อสงสัยได้บ้างนะครับ ส่วนเรื่องค่าใช้จ่ายนั้นคงอยู่ที่แต่ละโรงพยาบาลครับ จริงๆ แล้ว โรงพยาบาลสัตว์เอกชน หรือโรงพยาบาลสัตว์ที่เป็นสถาบันการศึกษา อย่าง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยมหิดล หรือที่อื่นๆ ก็ผ่าตัดกันได้ครับ ซึ่งผมแนะนำให้ลองสอบถามค่าใช้จ่ายของแต่ละโรงพยาบาลมาเปรียบเทียบกันดูครับ

=========

สำหรับกรณีนี้ผมมองว่า การผ่าตัดแปลงเพศนั้น อาจไม่ได้เป็นข้อสรุปสุดท้ายของการรักษาครับ ถึงแม้ว่าจะผ่าตัดไปแล้ว สรีระหรือโครงสร้างคล้ายกับแมวเพศเมีย แต่อย่าลืมว่า โดยแท้จริงแล้ว แมวเพศเมียก็มีโอกาสที่จะเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบเช่นเดียว (เพียงแต่ว่าโอกาสอาจจะน้อยกว่าแมวเพศผู้แค่นั้น)

ประเด็นที่ผมสนใจก็คือ หากผ่าตัดไปแล้ว แล้วเกิดเป็นปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบขึ้นมาอีก เราจะทำการรักษาอย่างไรต่อไปครับ เพราะว่าเรายังไม่ทราบถึงสาเหตุเลย จึงทำให้การวินิจฉัย การรักษา รวมไปถึงการพยากรณ์โรค ไม่สามารถทำได้สมบูรณ์ครับ (คือไม่สามารถตอบได้เต็มปากว่า หาย หรือไม่หาย หรือหายแล้วมีโอกาสกลับมาเป็นใหม่ได้อีกหรือไม่)

ลองหาสาเหตุแล้วแก้ตั้งแต่จุดเริ่มต้นเลยน่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่าครับ

– ถ้ากระเพาะปัสสาวะอักเสบ เนื่องจากมีก้อน (หรือตะกอน) นิ่ว ในกระเพาะปัสสาวะ ก็ทำการผ่าตัดก้อนนิ่ว หรือสลายนิ่วนั้นเสีย
– ถ้ากระเพาะปัสสาวะอักเสบ เนื่องจากการติดเชื้อ ก็ให้ยาปฏิชีวนะรักษาการติดเชื้อ (ทางที่ดีน่าจะต้องทำการเพาะเชื้อ ตรวจสอบว่าเป็นเชื้อชนิดใดด้วย เพื่อที่จะได้ให้ยารักษาได้ตรงที่สุดครับ)
– ถ้ากระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นปัญหาสืบเนื่องมาจากไต ก็คงต้องย้อนกลับไปจัดการที่ต้นเหตุครับ
– ถ้ากระเพาะปัสสาวะอักเสบ เนื่องจากการอุดตันของท่อทางเดินปัสสาวะ (พอปัสสาวะออกไม่ได้ ผนังกระเพาะปัสสาวะเลยบาง แล้วอักเสบตามมา) ก็ให้ดูว่าท่อทางเดินปัสสาวะอุดตันด้วยอะไร หากเป็นก้อนปลั๊กของน้ำอสุจิ ก็อาจพิจารณาทำหมันเสีย หากเป็นตะกอนนิ่ว ก็อาจต้องสลายนิ่วในท่อทางเดินปัสสาวะ หรือหากอุดตันจากก้อนแบคทีเรีย ก็ต้องให้ยาปฏิชีวนะไปตามสาเหตุ

หรือถ้าหากกระเพาะปัสสาวะอักเสบ โดยไม่มีการติดเชื้อ ไม่มีตะกอน (หรือก้อน) นิ่ว และไม่มีการอุดตันจากสาเหตุใดๆ ก็ตาม ก็อาจต้องพิจารณาถึง “พฤติกรรม” ของน้องแมว “หลง” ครับ

– กินน้ำน้อยหรือไม่ (ทำให้ปัสสาวะเข้มข้น) ซึ่งอาจปรับอาหารเป็นอาหารเปียกที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบมากกว่าอาหารแห้ง จะพอช่วยได้บ้าง
– สุขา สำหรับทำธุระของน้องแมว เหมาะสมหรือไม่ ตามธรรมชาติแล้วแมวค่อนข้างรักความสะอาด ดังนั้นหากกระบะทรายสกปรก หรือมีกลิ่น ก็อาจจะไม่ทำธุระเลย พอไม่ทำธุระ ก็จะส่งผลให้ปัสสาวะในกระเพาะเข้มข้นเช่นเดียวกัน -> เข้มข้นมาก -> ออกไม่ได้ -> กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
– พฤติกรรม “ขี้เกียจ” สำหรับน้องแมวที่มีน้ำหนักตัวเยอะๆ ก็อาจจะคิดว่ารอได้ เก็บเอาไว้ค่อยทำธุระทีเดียว ซึ่งก็จะส่งผลให้ปัสสาวะเข้มข้นเช่นเดียวกัน แก้ไขด้วยการพยายามเล่นกับเค้า ให้ออกกำลังกาย ก็น่าจะพอช่วยได้ครับ
– พฤติกรรม “การเลีย” เนื่องด้วยน้องแมวเป็นสัตว์ที่ทำความสะอาด (เลียตัวเอง) อยู่เสมอๆ ซึ่งแมวตัวผู้บางตัว ชอบเลียตรงอวัยะเพศ (ทำให้มีการติดเชื้อเข้าไป) สาเหตุอาจมาจากมีหยดปัสสาวะค้างอยู่ อันเป็นผลมาจากระบบประสาทที่สั่งงานบริเวณปลายอวัยวะ หรืออื่นๆ

ตรงนี้ก็อาจต้องได้รับความร่วมือจากเจ้าของ และสัตวแพทย์ที่ดูแลช่วยกันหาสาเหตุที่เป็นไปได้ทั้งหมดมาประมวลข้อมูล ถึงจะสามารถตั้งแนวทางการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ทั้งยังจะสามารถพยากรณ์ถึงการกลับมาเป็นใหม่ได้อีกด้วยครับ