บทความนี้หยิบมาจากเว็บ www.bwthai.org
เว็บไซต์ที่เน้นไปทางการถ่ายรูปภาพขาวดำ
ที่นี่มีบทความดีๆ ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นทฤษฎีที่น่าสนใจเลยก็ว่าได้
มันคงไม่มีว่าใครถูกหรือผิด
คือทฤษฎีอาจจะถูกในด้านหนึ่ง แต่หากการปฏิบัติหากทำตรงข้ามกับทฤษฎี ก็อาจจะถูกก็ได้
ชอบคำกล่าวที่ว่า
“ทฤษฎี มีเอาไว้ให้รู้ เพื่อให้เราปฏิบัติในนอกกรอบ”
อันนี้เห็นด้วยอย่างยิ่ง
คือหากเริ่มจาก “ไม่รู้” แล้วหล่ะก็ ปฏิบัติก็จะได้แค่ “จำ” ของคนอื่นมา
ลอกเลียนสไตล์เค้ามา แต่ไม่รู้ว่ามันคืออะไร คิดนอกกรอบไม่เป็น สุดท้ายมันก็จะตัน เพราะคิดต่อไม่ได้
ก่อนจะบ่นไปยาวกว่านี้ ขอเอาบทความมาแปะเลยนะ
จากบทความ “What is a good portrait”
ในการโปรโมทหนังสือ Greatest portraits ของนิตยสารสารคดี และการภาพถ่ายที่ลือลั่นสะท้านโลกันต์ “NATIONAL GEOGRAPHIC”
เป็นบทความเป็นภาษาอังกฤษ จากการสัมภาษณ์กองบรรณาธิการผู้จัดทำหนังสือเล่มนี้ ผมได้แปลออกมาเท่าที่จะแปลได้ ลองอ่านดูแล้วกันครับ …
150 รูปทั้งหมดในหนังสือเล่มนี้คัดเลือกจากภาพถ่ายประมาณ 10.5 ล้านภาพ!! ผมไม่ได้พิมพ์ผิดครับ “10.5 million photographs” Leah Bendavid-Val และ Chris Johns. พูดถึงเรื่องภาพ portrait ที่ดีรวมไปถึงคำแนะนำสำหรับช่างภาพด้วยอะไรคือ portrait ที่ดี??
เป็นคำถามที่ยากมากที่จริงแล้วมันอาจจะไม่คำตอบด้วยซ้ำ บางคนอาจจะถามง่ายกว่านั้น portrait คืออะไร?
ช่างภาพของ NG ได้ถ่ายรูปผู้คนนับพันรูป และก็มีรูปที่ยอดเยี่ยมอยู่มากมาย แต่รูปเหล่านั้นเป็น portrait รึเปล่า?
รูป portrait ที่ดีนั้นมันเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่าง ช่างภาพและตัวแบบ
ความสัมพันธ์นั้น จะถูกแสดงออกมาเมื่อตัวแบบมองที่ช่างภาพ
ถึงตอนนี้ คุณจะรู้ได้อย่างไรว่าความสัมพันธ์นี้จะทำให้รูปออกมาดีได้?
คำตอบก็คือ เมื่อช่างภาพมองแบบที่ดวงตา และมองลึกเข้าไปถึงจิตใจของเขาได้กับคำถามว่า
“คุณมองหาอะไรในภาพ portrait ??”
Bendavid-dal กล่าวว่า “สิ่งแรกผมคิดก็คือรูปนี้สามารถสื่ออะไรออกมาหรือไม่?”ถ้ารูปไม่สามารถเข้าถึงความรู้สึกของคนดูได้ หรือถ้าคนดูไม่สามารถรับรู้อะไรบางอย่างจากตัวแบบได้ “ภาพนั้นก็ไม่มีความหมาย” ช่างภาพส่วนใหญ่สามารถทำให้ภาพออกมาเป็นอย่างนั้นได้ แต่ถ้าในความเป็นจริง อารมณ์ของสิ่งต่างๆ ในภาพนั้นไม่ได้เป็นอย่างนั้น ตัวแบบไม่ได้รู้สึกอย่างนั้นจริงๆ ภาพนั้นก็จะไม่มีอะไรที่น่าจดจำ
ในบางครั้ง…
ภาพที่พิจารณาทางเทกนิคการถ่ายภาพ หรือการจัดวางองค์ประกอบแล้วเป็นภาพที่ไม่ค่อยจะดีเท่าไหร่ (เช่นมัน under หรือมัน out focus หรือ compose แย่ ฉากหลังรก)
แต่ภาพนั้นกลับมีพลังและอารมณ์อย่างมหาศาล ที่สามารถสื่อออกมาได้จนเรา ลืมไปเลยว่าภาพนั้น ถ่ายไม่ถูกต้องตามหลักการถ่ายภาพเลยJohns บอกว่า…
ผมจะมองหารูปที่มีความสัมพันธ์และความเกี่ยวเนื่องในภาพอย่างชั ดเจนและยังสามารถบอกเรื่องราวความคิดและสื่ออารมณ์ออกมาได้ ภาพเหล่านั้นเป็นภาพที่อยู่เหนือกาลเวลาและสถานที่ และมันจะคงอยู่ตราบนานเท่านานภาพเหล่านั้นจะสามารถสัมผัสกับจิตใจของผู้ชมได้ ผู้ชมจะสามารถรับรู้และเข้าใจภาพได้
และถ้าหากรูปนั้นมีสิ่งเหล่านี้อยู่มันก็จะไม่มีวันตายไม่ว่ากา ลเวลาจะผ่านไป
และจะเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของความเป็นมนุษย์ไปชั่วลูกชั่วหลาน
ภาพประเภทนี้ไม่ได้เกิดขึ้นง่ายๆ จะต้องมาจากความมุ่งมั่น และทุ่มเทของช่างภาพ และคนแต่งภาพโดยแท้เอาเป็นว่า
ผมมาเสนอให้เพื่อนๆชมกันว่า พวกระดับโลกอย่าง NG เขาคิดกันอย่างไร? คำว่า PORTRAIT ในมุมมองของเขาคืออะไร? ซึ่งต่างจากในบ้านเราที่ว่ากันว่า portrait ที่ดีต้อง สวยใส หน้าเด้ง หน้าชัด หลังเบลอ นางแบบสวย เห็นแล้วต้องเพ้อในความคิดผม
พวกรูปสาวๆสวยๆหน้าขาวๆ โพสท์ท่าเซ็กซี่ เห็นแล้วต้องอู้หู ช่างภาพระดับโลกนับภาพพวกนั้นเป็นภาพ Fashion ไม่ใช่ภาพ PORTRAIT ลองดูผลงานของช่างภาพระดับโลกซิครับ ใน Portfolio หัวข้อ Portrait ของเขาจะไม่มีพวก Fashion แบบที่ผมว่าเลยทุกรูปจะเป็นรูปที่สื่อความเป็นตัวของตัวเองของแบบออกมา
portrait ของเขาไม่ใช่หน้าชัดหลังเบลอ ซึ่งใครๆ ที่จัดแสงดีๆ มีเลนส์ f กว้างๆ ก็ถ่ายได้ แต่เป็นการสื่อในสิ่งที่ เวลาดูรูปแล้วรับรู้หรือรู้สึกถึงพลัง หรืออารมณ์ในตัวของคนคนนั้น ในขณะนั้นได้ เหมือนอย่างที่ Johns และ Bendavid-dal ได้กล่าวไว้
โลกแห่งการเรียนรู้ไม่มีวันจบสิ้น
Link: www.bwthai.org